Λίγο πριν από την μεγάλη συνάντηση του Παναθηναϊκού με την πορτογαλική Μπράγα δεν μου έρχεται στο κεφάλι καλύτερη φράση απ’ αυτή που εμπεριέχεται στο διήγημα – παραμύθι του Φερνάντο Πεσσόα (1888-1935) “Οδοιπόρος”. Ο για πολλούς, κορυφαία πνευματική προσωπικότητα της Πορτογαλίας, στο συγκεκριμένο του έργο (1917), σαν άλλος Καβάφης με το ταξίδι, βρίσκεται στην διαδικασία μιας διαρκούς αναζήτησης χωρίς τέλος. “Μην κοιτάζεις τον δρόμο, ακολούθησε τον μέχρι τέλους” γράφει ο Πεσσόα, κι’ έτσι έγινε ένας αειθαλής οδοιπόρος. Καμία από τις προκλήσεις που συναντά στον δρόμο του δεν στέκονται ικανές να τον σταματήσουν. Ηδονή, δόξα, εξουσία, έρωτας, σοφία δεν μπορούν να αναχαιτίσουν τον αρχέτυπο Οδυσσέα που κρύβει μέσα του: Όλα είναι δρόμος.
Αν και η έμπνευση, λόγω δυτικής Ιβηρικής, προέρχεται από τον νεότατα χαμένο Πεσσόα, μόλις σε ηλικία 47 ετών από κατάχρηση αλκοόλ, το περιεχόμενο των λόγων του θα έλεγα ότι ταιριάζει γάντι με την ομάδα του Ιβάν Γιοβάνοβιτς. Οι Πράσινο ακολουθούν τον ίδιο δρόμο, της αναζήτησης και όπως ομολογούσε και ο προπονητής τους με περισσή ειλικρίνεια στην σαββατιάτικη συνέντευξη τύπου, οδηγούνται σε αχαρτογράφητα γι’ αυτούς ύδατα. Δημιουργείται έτσι, μέσα σε ένα πυκνό πέπλο αγωνίας και προσδοκίας, ένα μεγάλο ερωτηματικό για το που μπορούν να φτάσουν οι δυνατότητες αυτής της ομάδας και που τα όνειρα των φιλάθλων της. Οι σχεδόν 60.000 θεατές, αριθμός που παραπέμπει σε άλλες εποχές, θα ζήσουν την εμπειρία μαζί με τους παίκτες, θα αναπνέουν τον ίδιο αέρα και θα προσπαθήσουν να τους μεταφέρουν την θετική αύρα τους. Τα υπόλοιπα εκατομμύρια των φιλάθλων, θα παρακολουθήσουν από τους δέκτες τους την προσπάθεια των Πρασίνων να επιστρέψουν σε ένα ένδοξο και ξεχασμένο παρελθόν.
Φυσικά στο ποδόσφαιρο υπάρχουν και οι αντίπαλοι που έχουν παρομοίως φιλοδοξίες, κίνητρα και κυρίως αγωνιστικές ικανότητες. Πλέον, οι δύο αντίπαλοι γνωρίζονται καλά και οι εκατέρωθεν πειραματισμοί που παρατηρήθηκαν κατά την πρώτη αναμέτρηση θα εκλείψουν. Αυτή την φορά τα περιθώρια για λάθη θα είναι σχεδόν ανύπαρκτα, γιατί μην το ξεχνάμε, εδώ δεν παίζεται μόνο η δόξα αλλά και το χρήμα. Φανταστείτε λοιπόν να ενισχυθούν οι Πράσινοι με το ποσό που διαθέτει η ΟΥΕΦΑ στις ομάδες που συμμετέχουν στους ομίλους.. Αλλά μην γρουσουζεύουμε, ας συμβεί πρώτα και ύστερα το συζητάμε..
Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε μόλις δύο χρόνια θητείας του Γιοβάνοβιτς, που ο Παναθηναϊκός είναι τόσο κοντά σε ένα τόσο σημαντικό στόχο. Η πρώτη όπως όλοι θυμόμαστε ήταν η πικρή απώλεια του προηγούμενου Πρωταθλήματος. Επιτρέψτε μου να εκφράσω την άποψη ότι ο ευρωπαϊκός στόχος ίσως να είναι και πιο σημαντικός από αυτόν του Πρωταθλήματος. Βέβαια, το σημαντικό είναι ότι οι Πράσινοι ξαναμπήκαν σε αυτού του είδους την διαδικασία και μάλιστα με μια ομάδα της οποίας η χρηματιστηριακή αξία είναι κάτω του μέσου ευρωπαϊκού επιπέδου. Η Μπράγα, για παράδειγμα, έχει σχεδόν την διπλάσια αξία. Στα χαρτιά βέβαια γιατί στο γήπεδο όλα αλλάζουν.
Τι Παναθηναϊκό θα δούμε λοιπόν; Η αναμέτρηση με τον Βόλο έδειξε ότι ως και ο στα όρια του δόγματος Ιβάν, μπροστά σε ένα τόσο σημαντικό ραντεβού, βάζει νερό στο κρασί του και αλλάζει όλη την ομάδα, η μάλλον βάζει την περυσινή ενδεκάδα με την προσθήκη του Μλαντένοβιτς. Θέλω να υποστηρίξω με την παραπάνω παρατήρηση, ότι εδώ που φτάσαμε δεν υπάρχουν πλέον μόνο οι τακτικές και τα συστήματα. Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι ο δαιμόνιος Σέρβος θα αφήσει στην άκρη, για λίγο, τους απαράβατους κανόνες του και θα δώσει περισσότερο χώρο στο Βαλκάνιο ένστικτο του. Σημασία έχει ο στόχος και όπως λεει ο Πεσσόα: “Δεν υπάρχουν κανόνες. Όλοι οι άνθρωποι είναι εξαιρέσεις σε έναν κανόνα που δεν υπάρχει”.
Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να κάνουμε ακόμα μια μικρή αναφορά στον σπουδαίο Πορτογάλο συγγραφέα-ποιητή και τους “ετερώνυμους” του. O Πεσσόα δημιουργούσε διαφορετικά του “Εγώ”, στο όνομα φανταστικών προσωπικοτήτων όπως ο αγγλόφωνος Αλεξάντερ Σερτς, ο σοφός ποιητής Αλμπέρτο Καέιρο, ο φιλόλογος Ρικάρντο Ρέις και ο μηχανικός Άλβαρο ντε Κάμπος. Διαφορετικές ταυτότητες του ίδιου δημιουργού, καθεμία με τα χαρακτηριστικά της. Οι περίφημοι “ετερώνυμοι” του Πεσσόα.
Κάπως έτσι και ο Παναθηναϊκός, την τελευταία δεκαετία ιδίως, έχει δημιουργήσει διαφορετικές προσωπικότητες στην αναζήτηση εκείνης που αντιπροσωπεύει το μέγεθος του, την ιστορία του και την προβολή της στο μέλλον. Η μίζερη, ανασφαλής, φοβική και με έλλειψη οράματος πραγματικότητα που βίωσε, έστω και αν νομοτελειακά είναι μια περίοδος που όλες οι ομάδες διανύουν στο διάβα της ιστορίας τους, σίγουρα δεν τον βοήθησε, άμεσα, να ξαναβρεί τον χαμένο του εαυτό. Ίσως να είναι και αναγκαίο, κάποια στιγμή, να αμφισβητείται η αίγλη του παρελθόντος και να επαναπροσδιορίζονται οι παράμετροι λειτουργίας. Σήμερα δεν υπάρχει μια δυνατή οικογένεια από πίσω για να εγγυηθεί τα πάντα, δεν υπάρχει μια ιδιοκτησία αποφασισμένη να δαπανήσει το οιοδήποτε ποσό, ανεξαρτήτως κόστους, για να κατακτήσει τα πάντα, αυτή η νοοτροπία και χλιδή φαίνεται να κατοικεί στην “ανατολή” μας πλέον. Αυτό που υπάρχει είναι μια ηγεσία ταλαιπωρημένη στα αδιέξοδα που η ίδια δημιούργησε που έστω και καθυστερημένα συναντήθηκε με την λογική ενός πεισματάρη και ορθολογικού προπονητή. Τα αποτελέσματα αυτής της σύζευξης, απρόσμενα, έφτασαν πολύ γρήγορα. Ο ίδιος ο προπονητής των πρασίνων προς επίρρωση τούτου, δήλωσε το Σάββατο το βράδυ, με στωικότητα, ότι δύο χρόνια είναι ποδοσφαιρικά μια πολύ μικρή περίοδος.
“Με σημαδεύουν οι πληγές από όλες τις μάχες που απέφυγα” γράφει ο Πεσσόα και νομίζω ότι παρά τα όποια λάθη αποφάσεων είτε στον αγωνιστικό είτε στον επιχειρησιακό τομέα πρέπει όλοι να αναγνωρίσουμε ότι αυτός ο Παναθηναϊκός δεν έλειψε από καμία μάχη. Την Τρίτη το βράδυ τον περιμένει ακόμα μια. Ο κόσμος του, θα του δώσει το κάτι παραπάνω και η μοίρα που δεν τον άφησε να εγκαταλείψει την Λουζιτανική γη πικραμένος ίσως του επιστρέψει την χαρά που του στέρησε πριν από δύο μήνες.
